Florina macrofotografie met koe eduappprofielfoto

Waar komt je hamburger vandaan?

Lesidee van Florina Blokland · Voortgezet onderwijs · Meer details
Categorieën
Doelgroep
Individueel, Groep
Type
Brainstorm / informatieverwerking, Presentatie, Reflectie
Lesidee van
Gemaakt op
12 mrt 2013

De Dag van de Burger is in Nederland de dag waarbij de overheid stilstaat bij haar belangrijkste klant: de Burger. Sinds 2007 is de 3e dinsdag in maart de Dag van de burger, in 2013 is dit dinsdag 19 maart. Op deze dag staat voor de overheid de burger in Nederland centraal. 

Opdracht
Deze opdracht heeft echter een andere insteek. Niet de burger-mens is hoofdpersoon, maar de burger-schijf die we misschien zo nu en dan graag eten: de hamburger. Want wat weet je eigenlijk over je eten? Wat is het verhaal achter je eten en waar vind je juiste, volledige  informatie erover? Dit alles vraagt @Boerenfluitjes zichzelf al langere tijd af. Daarom gaat ze op 19 maart via sociale media met #DagvdBurger zoveel mogelijk burgers mobiliseren voor antwoord op deze vraag. Kijk maar op http://www.boerenfluitjes.nl 
Leerlingen hoeven niet te wachten op deze dag. Zij gaan zelf aan de slag met de vraag: Is het gemakkelijk erachter te komen waar je eten vandaan komt?   

Met behulp van één of meerdere apps gaan leerlingen onderzoeken hoe makkelijk – of moeilijk – het is om erachter te komen wat de herkomst van je eten is. In deze opdracht is gekozen voor de herkomst van een hamburger.

App / Website
De organisatie QuestionMark beoordeelt de duurzaamheid van consumentenproducten. In de app zijn vooralsnog opgenomen: vlees en vleesvervangers, toetjes, kaas, eieren en zuivel. Na het scannen van de streepjescode of het invoeren van een productnaam in de app of op de website, toont QuestionMark scores op het gebied van gezondheid, milieu, biodiversiteit en dierenwelzijn. Kortom op het gebied van de Maatschappelijke Waarde. In de QuestionMark wiki kun je daarnaast discussiëren over de informatie en de scores, en kennis over de producten delen. Ook vind je daar achtergrondinformatie over hoe de scores tot stand komen.

Meer info
In combinatie met bijvoorbeeld de apps Etikettenwjzer, KeurmerkenWijzer en/of E-nummers, kun je op deze manier veel leren over de herkomst van je eten. Gebruik ook de Wiki in de app of kijk op http://nl.wiki.thequestionmark.org/wiki/Hoofdpagina voor meer achtergrondinformatie over (gebruik van) de app en de totstandkoming van de informatie in de app en op de site http://www.thequestionmark.org/.

Opdracht

Je gaat samen met een klasgenoot een onderzoekje doen naar de herkomst van je eten. In dit geval de herkomst van een hamburger. Weet jij waar en hoe de koe leefde voordat ze werd geslacht? En al die stukjes vlees, die porties gehakt en vlugklaar burgers en schijven: bestaan die uit alleen vlees of zijn er andere stoffen of producten aan toegevoegd? Het draait om de hoofdvraag van deze opdracht:
Is het gemakkelijk erachter te komen waar je eten vandaan komt?  

Stap 1
- Lees deze opdracht helemaal door.
- Kies bij ‘Tips voor apps’ de apps die je wilt gebruiken en installeer ze zo nodig.
- Installeer in ieder geval de app QuestionMark.
- Heb je geen iPad, gebruik dan bij Stap 3 de site www.thequestionmark.org/ .  

Stap 2
- Ga naar een supermarkt of een slagerij.
- Zoek in de winkel naar hamburgers.  

Stap 3
- Bekijk het etiket van een verpakte hamburger. Scan de barcode met behulp van de app QuestionMark.
- Komt jouw hamburger niet voor in QuestionMark, kies dan zelf een hamburger uit de lijst en gebruik deze voor het beantwoorden van vraag 5.
Heb je verse, onverpakte hamburgers gevonden, vraag dan de slager of iemand van de supermarkt informatie voor antwoord op de vragen.
- Noteer de antwoorden met hulp van een app of met pen en papier. Wanneer je iemand in de winkel de vragen stelt, kun je dit ‘interview’ ook opnemen (alleen geluid of video met geluid). Dit kun je later verwerken in bijvoorbeeld een presentatie.

Vragen
1 Van welk dier is de hamburger gemaakt?
2 In welk land is het dier geboren, opgegroeid en geslacht?
3 Waaruit bestaat de hamburger (samenstelling, ingrediënten)?
4 Wat is de prijs van de hamburger per 100 gram?
5 Wat is de QuestionMark score van de hamburger?
6 Waarop scoort de hamburger het hoogst: op  Gezondheid, Milieu, Duurzaamheid of Dierenwelzijn?
7 En waarop scoort de hamburger het laagst?
8 Hoe kun je de antwoorden van vraag 6 en 7 verklaren?

Stap 4
- Vraag aan je docent hoe je de informatie moet verwerken.
- Beantwoord de belangrijkste hoofdvraag van deze opdracht:

Is het makkelijk of moeilijk om erachter te komen waar je eten vandaan komt?

Leg je antwoord uit.

Tips voor apps:
Voedingsinfo verzamelen:
- QuestionMark
- Etikettenwijzer
- KeurmerkenWijzer
- E-nummers

Gegevens vastleggen, antwoorden noteren
- PaperDesk Lite- My Bic Notes
- Idea Sketch
- Penultimate
- Educreations
- ShowMe

Gegevens bewaren, samenwerken  en delen:
- Dropbox
- Google Drive

Presenteren
:
- Glogster
- Sliderocket
- Prezi viewer

Video
:
- Capture
- iMovie
- Animoto videos
- Videolicious
- Echograph
- ToonCamera

Geluid:
- Audioboo  

Verhaal maken (Story telling)
- Storykit
- Toontastic
- Book Creator

Leerdoel

Je kunt een aantal kerndoelen als uitgangspunt nemen zoals SLO deze heeft opgesteld voor het leergebied Mens en Natuur:

Kerndoel 28: Onderzoek leren doen
De leerling leert vragen over onderwerpen uit het brede leergebied om te zetten in onderzoeksvragen, een dergelijk onderzoek over een natuurwetenschappelijk onderwerp uit te voeren en de uitkomsten daarvan te presenteren.  

Kerndoel 29: Sleutelbegrippen
De leerling leert kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in sleutelbegrippen uit het gebied van de levende en niet-levende natuur, en leert deze sleutelbegrippen te verbinden met situaties in het dagelijks leven.

Kerndoel 30: Het milieu

De leerling leert dat mensen, dieren en planten in wisselwerking staan met elkaar en hun omgeving (milieu), en dat technologische en natuurwetenschappelijke toepassingen de duurzame kwaliteit daarvan zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. 

Kerndoel 31: Processen in de natuur

De leerling leert o.a. door praktisch werk kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in processen uit de levende en niet-levende natuur en hun relatie met omgeving en milieu.  

Kerndoel 34: Lichaam en gezondheid
De leerling leert hoofdzaken te begrijpen van bouw en functie van het menselijk lichaam, verbanden te leggen met het bevorderen van lichamelijke en psychische gezondheid, en daarin een eigen verantwoordelijkheid te nemen.

Voorwaarden

  • Kennis van de app QuestionMark en de bediening van de app en het gebruikte apparaat.
  • Voorkennis met betrekking tot voedingsmiddelen wat betreft oorsprong van dierlijke produkten.

Stappenplan

  1. Bespreek de opdracht met de leerlingen of geef hen een opdrachtbeschrijving
  2. Laat de leerlingen samenwerken zodat het uitvoeren van de opdracht buiten de school vlotter verloopt.
  3. Maak de leerlingen duidelijk in welke vorm het eindresultaat gepresenteerd wordt.
  4. Maak de leerlingen duidelijk dat meningen over al of niet vlees eten in deze opdracht niet de hoofdvraag is.

Tip voor thuis

Laat de leerlingen ook thuis de mogelijkheden van de app met hun ouders/verzorgers bespreken. Zodat degene die boodschappen doet, kennismaakt met de app. Ook voor volwassenen kunnen genoemde apps ondersteuning bieden bij het kiezen voor het schap in de winkel. Je kunt ook de zomereditie van het Boerenfluitjesmagazine bekijken waarin dit lesidee ook verscheen: http://issuu.com/boerenfluitjes/docs/zomereditie Tip voor de docent op school: De opdracht kan op veel manieren uitgebreid worden. Bijvoorbeeld: - Vergelijk de prijzen van verschillende soorten hamburgers. Waarom is een ‘duurzame’ hamburger (Biologisch, Beter Leven sterren, Demeter) meestal duurder dan een ‘gangbare’ hamburger? - Is vlees gezond of kan je vlees missen in je voedingspatroon? - Waar let jij op in de winkel: op ‘maatschappelijke waarde’ zoals de score van de producten in QuestionMark aangeeft, of op ‘voedingswaarde’ zoals in de EtikettenWIjzer, of op allebei? - …

Reageer op dit lesidee

Wil je reageren? Log in of meld je aan.

Thijs de Vries Wauw wauw Florina, weer een fantastisch lesidee! Erg leuke introductie ;-)

10 jaar geleden

Florina Blokland · Auteur van dit lesidee · Dank je wel! Ik doe het graag! Maar zonder jullie directie actie op mijn verzoeken, zou het allemaal niet zo soepel gaan als nu! #samenwerken !

10 jaar geleden

Bekijk ook deze lesideeën van Florina

Hoe je over jezelf denkt wordt beïnvloed door diverse factoren. Zo spelen de mensen om je heen en media een grote rol. In reclames op tv, op internet en in tijdschriften krijg j...

Vogelherkenning is een belangrijk onderdeel in de biologieles. Leerlingen leren vogels herkennen aan zowel uiterlijke kenmerken (poten, snavels) als aan  geluiden die ze maken...