Martine met ipad

Optellen en aftrekken aan de hand van bussommen

Lesidee van Martine den Engelsen · Meerdere sectoren · Meer details
Doelgroep
Individueel, Groep
Type
Klassikale instructie, Oefening, Reflectie
Gemaakt op
16 okt 2013

Dit lesidee is (naast een uitgebreide review van deze app) ook op www.rekenapps.com gepost, mét afbeeldingen: http://rekenapps.com/2013/10/16/optellen-en-aftrekken-aan-de-hand-van-bussommen/.

Vooraf:
'Bussommen' kan onderdeel uitmaken van het werken met het busmodel, zoals in de realistische rekendidactiek gebruikelijk is in groep 3, maar kan dit niet vervangen.
Deze app bestaat uit drie onderdelen:

- optellen
- aftrekken
- een mix van beide
Het niveau is in te stellen van makkelijk naar moeilijk: op een schaallijn van links sommen t/m 6 tot rechts sommen t/m 20.
Links in beeld: een tekening van een gele bus met een getal (als cijfersymbool) in een witte cirkel erop. Daaronder de woorden 'uit' en 'in'. Onder deze woorden een aantal poppetjes die laten zien hoeveel in- en uitstappende kinderen er zijn in de opgave. Bij meer dan vier in- of uitstappende poppetjes, worden ze in rijen van 4 getoond. Bij 11 poppetjes betekent dat 2 rijen van 4 poppetjes en daaronder nog 3. Goed om even bij stil te staan; rekenmethodes werken met de 5-structuur. Nu zijn het geen 'groepjes' van 5, maar van 4. Drie rijen van 4 = 4 + 4 + 4 = 3 x 4 = 12. Een mooie opstap naar vermenigvuldigen.
Rechts in beeld: bovenaan: 'score: goed / fout', daaronder het antwoordveld met de 'toetsen' 1 t/m 9 en 0, waarbij 1, 2 en 3 bovenaan staan en de 0 onderaan. Met een kruisje kan je het antwoord wissen en met de gele pijl rechtsonder in beeld bevestig je het ingevulde antwoord en ga je door naar de volgende opgave.
De feedback krijg je na een serie sommen (de lengte loopt iets op als het niveau omhoog gaat) en bestaat uit een uitleg van het goede antwoord, bijv. 'Vraag 1 is fout (12), het is 3 + 11 - 1 = 13'.

Opdracht

Maak de bussommen voor optellen, aftrekken of beide. Bij de keuze voor optelsommen, krijg je alleen optelsommen: er stappen alleen kinderen in de bus. Bij de keuze voor aftreksommen, stappen er alleen kinderen uit de bus. Pas bij de gemengde sommen wordt het ingewikkelder: er stappen kinderen uit en in. Het vergelijken van het aantal in- en uitstappende kinderen kan helpen in het oplossen van de bussom. Je kan ze tegen elkaar wegstrepen (in gedachten), let op dat je dan wel rekening houdt met welke kinderen instappen en welke uitstappen.

1. Kijk goed naar het getal dat op de bus staat.
Wat betekent dit getal? -> aantal kinderen in de bus.
2. Hoeveel kinderen staan bij de halte te wachten en willen instappen?
3. Deze kinderen stappen nu in. Omdat hier helaas geen animatie voor is in de app, laat je de leerling hier werken met de echte materialen.
4. De bus rijdt verder. Hoeveel kinderen rijden er mee? Of: hoeveel kinderen zitten er nu in de bus?
5. Tik het aantal kinderen dat nu in de bus zit, hier in. Zie je het antwoord? Klopt dat? Tik dan op het gele pijltje. Kijk je hebt het antwoord goed!

Bovenstaande kan je natuurlijk aanpassen aan het niveau van het kind en je eigen stijl. Na een paar opgaven, is er waarschijnlijk ook minder begeleiding nodig. Bij aftreksommen stappen de kinderen uit, bij gemengde sommen moet je de instructie uitbreiden. Kijk vooral goed naar hoe het kind reageert: begrijpt hij/zij de context goed? Lukt het met echte materialen wel, maar in de app niet? Speel het dan nog een keer gecombineerd en ga na waar het probleem ligt. Stel het niveau in het begin niet te moeilijk in. Het kind moet het principe en de manier van werken eerst goed beheersen.
Let ook op de uitleg die volgt na een serie opgaven. Alles goed is geen uitleg, maar vanaf 1 fout, wel. Probeer zelf te herleiden hoe de foute antwoorden zijn ontstaan. Maak zonodig een schermafbeelding (homebutton en resetknop tegelijk ingedrukt houden) of laat de leerling dit doen na het maken van een serie bussommen.


Leerdoel

- Leerlingen leren de bewerkingen optellen en aftrekken aan de hand van het busmodel;
- Leerlingen ontdekken handige strategieën door het maken van de bussommen voor het optellen, aftrekken en optellen/aftrekken in één opgave;
- Leerlingen leren getallen in te vullen op een afgebeelde rekenmachine (het lijkt erop);
- Leerlingen leren hun ingevulde antwoord te controleren (als de instructie gevolgd wordt);
- Leerlingen ontwikkelen nog meer begrip voor het optel- en aftrekprincipe;
- Leerlingen passen reeds geleerde procedures op een andere manier nog eens toe; een extra oefening met het busmodel. Een stukje reflectie op de lesstof van de afgelopen periode.


Voorwaarden

  • Kennis van de app en bediening ervan.
  • Woorden kunnen lezen en begrijpen: 'makkelijk', 'moeilijk, 'uit', 'in', 'score', 'goed' en 'fout'
  • Symbolen kunnen lezen en begrijpen: 'vraagteken', 'pijlen', 'cijfers', 'een kruisje', + en - en +/-
  • Wanneer een leerling de woorden en symbolen niet kent: hulp van een leerkracht of ouder
  • De situatie concreet hebben gespeeld in de klas: met een 'bus', stoelen, haltes, borden met tekeningen of getallen, kinderen, een buschauffeur speel je samen en onder leiding van de leerkracht 'busje' in de klas.
  • Het spelen van het busspel in de klas is meerdere keren nagedaan met bijvoorbeeld de Rekenbus of De Sommenbus (verkrijgbaar bij Heutink)
  • De bussommen uit de rekenmethode worden beheerst voor optellen, aftrekken en gemengde sommen.

Stappenplan

  1. Zorg dat aan alle voorwaarden voldaan is
  2. Bespreek de opdracht met de leerlingen of geef hen een opdrachtbeschrijving

Tip voor thuis

Maak van Duplo of Lego een mooie bus, waar 10 poppetjes in kunnen zitten. Voorop de chauffeur (die telt niet mee). Speel de bussommen van de app uit met deze zelfgebouwde bus. Vergeet niet wat haltes erbij te maken. Met stiften en papier kan je getalkaartjes maken, die je even vastzet met plakkauwgom. Speel en fantaseer erop los en probeer daarna of tegelijkertijd een link te leggen naar de bussommen in de app.

Reageer op dit lesidee

Wil je reageren? Log in of meld je aan.

Wees niet verlegen

Schrijf de eerste reactie en laat Martine weten wat je van dit lesidee vindt.

Bekijk ook deze lesideeën van Martine

Deze rekenapp bestaat uit twee onderdelen die elk uit drie niveaus bestaan: Zet de klok: Niveau 1: de klok op hele uren leren zetten, bijv. ‘Zet de klok op drie uur (03:00).’ ...

LetterSchool NL is in te zetten: - bij het leren schrijven van letters en cijfers; - bij het leren (her)kennen van letters en cijfers. Oefenen in het schrijfschrift kan vol...